فناوری نانو در دهههای اخیر بهطور چشمگیری تحول در حوزه علوم پزشکی ایجاد کرده است و در تشخیص و درمان بیماریهای خونی نیز جایگاه ویژهای پیدا کرده است. یکی از مهمترین کاربردهای نانوذرات درتشخیص بیماریهای خونی، استفاده از نانوحسگرها برای تشخیص زودهنگام لوسمی و سایر بیماریهای خونی است. نانوحسگرها قادر به تشخیص تغییرات بسیار کوچک در سلولهای خونی هستند که میتواند به شناسایی سریعتر و دقیقتر بیماریها منجر شود.
نانوذرات طلا و نانوذرات مغناطیسی از جمله مواد مهم در تشخیص بیماریهای خونی هستند. این نانوذرات به دلیل داشتن خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه، به عنوان نشانگرهای زیستی (بیومارکرها) در شناسایی سلولهای سرطانی خون مورد استفاده قرار میگیرند. **نانوبیوحسگرها** نیز میتوانند به راحتی مقادیر بسیار کم پروتئینها یا دیگر نشانگرهای زیستی موجود در خون را شناسایی کرده و اطلاعات دقیقی در مورد پیشرفت یا وجود بیماری فراهم کنند.
در زمینه درمان، نانوذرات لیپیدی و نانوکپسولها در انتقال داروهای هدفمند به سلولهای خونی بیمار به کار میروند. این نانوذرات میتوانند داروهای شیمیدرمانی یا درمانهای ژنی را به طور دقیق به محل سلولهای آسیبدیده برسانند، بدون اینکه به بافتهای سالم آسیب بزنند. این روش درمانی که به عنوان درمان هدفمندشناخته میشود، عوارض جانبی درمانهای سنتی را کاهش میدهد و اثربخشی درمان را افزایش میدهد.
درمان هموفیلی نیز از پیشرفتهای نانو فناوری سود برده است. نانوذرات میتوانند به شکل هوشمند و با کنترل دقیق، فاکتورهای انعقادی را به بیماران هموفیلی تحویل دهند و مشکلات خونریزی را کاهش دهند. علاوه بر این، نانوداروها و نانوحاملها در بهبود درمانهای سنتی مانند انتقال داروها به محل دقیق و افزایش زمان ماندگاری داروها در خون موثر بودهاند.
در نهایت، نانوفناوری نقش اساسی در بهبود درمانهای ژنی و انتقال ژنهای درمانی به سلولهای خونی بیمار نیز دارد. استفاده از نانوذرات برای حمل ژنهای اصلاحکننده در بیماریهایی مانند تالاسمی و آنمی داسی شکل به عنوان یک روش درمانی نوین در حال بررسی است. این روشها پتانسیل بالایی برای جایگزینی درمانهای سنتی دارند و در آینده میتوانند تحول بزرگی در درمان بیماریهای خونی ایجاد کنند.
منابع:
1. Jain, K. K. (2017). Nanotechnology in Clinical Laboratory Diagnostics.Clinical Chemistry.
2. Nasir, M. et al. (2020). Recent Advances in Nanotechnology for the Diagnosis and Treatment of Hematological Disorders. Journal of Nanobiotechnology.
3. McNeil, S. E. (2005). Nanotechnology for the biologist. Journal of Leukocyte Biology.
